Nieuwkomer Volt doet het goed in de peilingen. Zouden er nu Tweede Kamerverkiezingen zijn, dan zou ze van de huidige twee zetels groeien naar vijf, misschien zelfs zeven. Wat verklaart dit succes?

Humor en de Kamer, het is geen gelukkig combinatie. Zeker niet als de grap is ingestudeerd en nog minder als er attributen worden meegenomen om de snedige opmerking te visualiseren. De stekkerdoos van Jolande Sap van GroenLinks, de stapel rapporten van D66’er Alexander Pechtold, het is schilderen met een dikke kwast.

EU-vlag

Op 9 mei dit jaar hadden we er weer eentje, een grap met attribuut. Nu van een duo, Sjoerd Sjoerdsma van D66 en Laurens Dassen van Volt. Ze ontrolden de vlag van de EU en boden die als geschenk aan aan de Kamervoorzitter. Het was tenslotte de Dag van Europa. De dijenkletser ging er op links in als koek en bij de PVV begonnen ze te roepen ‘de fik erin’. Vera Bergkamp trad zowaar op en daarmee eindigde het komisch intermezzo.

Een gebeurtenis van niks, maar het spreekt boekdelen over Dassen en zijn partij. Hij vindt dat de EU-vlag in de Kamer moet staan, naast onze driekleur. Een principiële opvatting, min of meer een geloofsartikel van zijn partij. De Kamer wilde er niet aan en stemde het voorstel weg. Tot groot verdriet van Dassen. Maar dan is er altijd wel een provocateur als Sjoerdsma in de buurt om de boel nog eens lekker op te juinen en wat publiciteit te vergaren. Sjoerdsma windt zo’n Dassen om zijn vingers en trekt hem mee het podium op. Sjoerdsma doet het woord en vangt de aandacht, Dassen is de aangever die geen andere rol heeft dan de vlag in de lucht te houden. Voor hem een principe, voor de ander een circusnummer.

Het typeert Volt. Principieel, keurig, naïef en altijd net te laat of er net naast. Dat roept sympathie op bij ons Nederlanders. Volt is de puppy van de politiek. Ze gromt niet, ze bijt niet en als je d’r op tijd uitlaat, heb je er geen kind aan.

Deze pup dreigt nu een grote hond te worden. In de peilingen is Volt aan een opmars bezig en wordt ze geschat op vijf tot zeven zetels, 350.000 tot 500.000 kiezers. Het was al opmerkelijk dat de club in 2021 in één keer met drie zetels in de Kamer kwam, maar een verdubbeling in twee jaar tijd is wel heel bijzonder.

Prestaties? Leiderschap?

Hebben we dan misschien iets over het hoofd gezien? Een paar spectaculaire prestaties in de arena van de democratie? Ik ben vrij goed ingevoerd, maar ik kon me niets herinneren en moest de archieven in. Tsja … een motie samen met Pieter Omtzigt om een register van lobbyisten aan te leggen. En dus die EU-vlag, maar die werd afgewezen. Verder niets. In twee jaar tijd.

Old school management

Is Laurens Dassen dan de reden voor het electoraal succes? Een stemmenmagneet, het voorbeeld van het nieuwe leiderschap dat bij Sigrid Kaag niet uit de verf kwam? Ook niet. De man is keurig en aardig, maar mist elk charisma. Zo iemand van wie je je niet herinnert of die ook op de buurtbarbecue was.

Maar dat nieuwe leiderschap, kunt u tegenwerpen, kan toch ook wel zonder de ketelmuziek van de charismatische leider? Zeker, maar dan svp ook niet het lawaai van een affaire als met Nilüfer Gündogan. Het was natuurlijk al een opzichtige selectiefout om deze draaikolk zo hoog op de lijst te zetten. Dat je haar dan op de meest klungelige en onbehoorlijke manier aan de kant zet, als ze niet in het gareel loopt, is old school management. De kwestie leidde tot rechtszaken, de afsplitsing van Gündogan en imagoschade voor Dassen.

Nee, ook het leiderschap van Dassen kan geen verklaring voor de groei van Volt zijn. Eerder omgekeerd, het doet er niet toe.

Is het programma van de partij dan misschien de publiekstrekker? Het is niet waarschijnlijk dat de honderdduizenden burgers die op Volt zouden willen gaan stemmen, het programma hebben gelezen. Dat doet geen mens, ongeacht de partij.  Maar als ze dat zouden doen, dan treffen ze een melange aan van GroenLinks en D66 aan. Soms iets pragmatischer zoals met kernenergie, soms nog irreëler, zoals met ‘Europa in 2040 klimaatneutraal’. Maar al met al niet heel bijzonder en zeker geen reden om er een aparte partij voor op te richten.

De EU moet uw nationale staat worden

Misschien zijn u en ik wat platvloers en gaat het niet om vluchtigheden als programma’s en resultaten, maar om idealen, dromen. Het electoraat van Volt is hoogopgeleid (> 80% heeft hoger onderwijs gevolgd) en jong (50% is jonger dan 35 jaar). Die willen een punt op de horizon. Die heeft Volt erop gezet: de EU moet een federatie worden, niet de verdragsorganisatie van nu, maar een bondsstaat met een gekozen president en een parlement dat de baas is, zonder vetorecht van de deelnemende staten. Je moet er merkwaardigerwijs een beetje naar zoeken, maar verdwaald in haar publicaties staat het er wel. Daarom noemt Volt zich ook een pan-Europese partij en is haar officiële naam in ons land Volt Nederland.

Het schiet niet op

De kiezers van Volt in Europa moeten nog wel enig geduld hebben, want heel snel gaat het niet. Dat geldt a priori voor die federatie, maar ook de internationale expansie van Volt is nog niet echt op gang gekomen. De site van de Nederlandse afdeling wekt de omgekeerde indruk en roemt de doorbraken en successen, maar dat is gebakken lucht.

Er zit zegge en schrijve één Volter in het EU-parlement, 1 op de 706 zetels. De man is overigens toegetreden tot de fractie van De Groenen. En behalve in Nederland heeft Volt alleen in Bulgarije het nationale parlement bereikt.

In de gemeenteraden is het niet veel beter. In Portugal 1 gekozene, in Italië 14 en in Duitsland 62. Dat laatste getal lijkt veel, maar afgezet tegen het aantal gemeenteraden en zetels, is het peanuts.

In Nederland hetzelfde verhaal. De partij deed vanwege een gebrek aan kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 slechts in 10 gemeenten mee en behaalde 23 zetels. Op de site van de partij wordt dit als een grootse overwinning aangeduid, maar op 8600 raadszetels is 23 toch echt een handjevol.

Bij de statenverkiezingen deed Volt in 8 van de 12 provincies mee en sleepte 11 zetels in de wacht, op een totaal van 572 plekken. Dat is ook niet de wereld. Het levert wel een zetel in de Senaat op. Best mooie resultaten voor een partij die nog maar een paar jaar bestaat, maar de straten kleuren niet paars, de kleur van Volt.

Bloemenkinderen

Desalniettemin, de groei van Volt verbaast. Die komt niet zoals wel wordt gezegd van D66’ers die het met Kaag niet meer zien zitten. Ook GroenLinks, CDA, zelfs de VVD zien kiezers naar Volt vertrekken. En niet in het minst jonge kiezers die debuteren op de kiezersmarkt.

Wat maakt Volt attractief? Nu de feiten niet voor zichzelf spreken, moeten we speculeren. Ik denk: haar puppy-vibrations, haar Gutmensch-imago. Zo zou de wereld moeten zijn! Geen CO2, wel koeienmelk vermengd met havermelk en alle Menschen werden Brüder in een verenigd Europa.

Volt is het bloemenperk in de woestijn van het leven. Volt is er voor de bloemenkinderen van deze tijd (en voor een handjevol nazaten van de flower power van weleer).

Het is lief, het is romantisch, maar geen basis voor een lang bestaan als politieke partij.

Paul Verburgt