Om lekker hard boeh! of hoera! te roepen moet je niet behept zijn met een goed geheugen en ook niet te veel zin hebben om het grotere geheel te zien. De gemiddelde politicus voldoet ruimschoots aan deze vereisten en voor de gemiddelde commentator (zoals ik) geldt hetzelfde.

VVD: boeh!

Dus boeh! voor de VVD die het kabinet laat vallen op de asielkwestie. Die daarom tegen de spreidingswet is zolang de instroom van asielzoekers niet drastisch wordt afgeknepen. Die de man die de spreidingswet als staatssecretaris heeft voorgesteld, op plaats vier (4) van de kandidatenlijst zet, hem met een gefingeerde buikgriep een maand buiten de verkiezingsstrijd houdt zodat ie geen kiezers kan afschrikken om hem daarna de ruimte te geven zijn wet te promoten.

Die VVD dus die in de Tweede Kamer probeert de eigen kiezers te accommoderen om ze in de Eerste Kamer in te wisselen voor ongekozen bestuurders die de dwangwet omarmen omdat die ze ontlast van nare gesprekken met … jawel de kiezers van bijvoorbeeld de VVD.

VVD boeh!, Dilan Yesilgöz boeh!

BBB: boeh!

Trouwens, ook de BBB is boeh! Want de Senaatsfractie van die partij was zo klunzig om de spreidingswet niet controversieel te verklaren. Onduidelijk was (en is gebleven) of dit om inhoudelijke argumenten gebeurde of om aan Caroline van der Plas te laten zien dat ze niet aan haar leiband wilde lopen. Onervaren was het zeker, want de dames en heren wisten kennelijk niet dat een wetgevingsproces een eigen dynamiek kent, hetgeen is gebleken. Bovendien was het dommer dan dom, want je kon op je vingers natellen dat het delicate formatieproces elke incident kan missen, zeker als dat incident een aangenomen spreidingswet is.

BBB boeh!, Caroline van der Plas boeh!

Tribune der ongekozenen

Op de tribune der ongekozenen klonk daarentegen luid hoera! Vertegenwoordigers van de ‘tegenpartij’ binnen de VVD, aangevoerd door gepensioneerden als Nijpels en Weisglas, burgemeesters, VNG-bestuurders en – waarom ook niet – directeuren van de COA. Hoera!

Hun vreugde mengde zich met het hoera! van de oppositie, GL/PvdA voorop. Behalve dat de spreidingswet de lasten eerlijk zou verdelen (= links en fatsoen), was het natuurlijk ook een triomf voor de democratie. De Chambre de Reflexion was er mooi niet voor niets, konden we horen.

Slecht geheugen

Ach ja. We herinneren ons nog de tijd dat de sociaaldemocraten de Senaat wilden opheffen omdat ze alleen rechtstreeks gekozen volksvertegenwoordigers wensten en ook zeker geen mensen die het parlementaire werk er parttime bij deden, naast hun lobbywerk. En GroenLinks dat van de Eerste Kamer af wilde zodra er een Hof voor Grondwetstoetsing was. Vergeten!

Vergeten ook de diverse ‘nachten’ waarin de Senaat liet zien met de rug naar de toekomst te staan en zelfs de kleinste modernisering van ons staatsbestel torpedeerde. Het correctief referendum (de Nacht van Wiegel, 1999) en de gekozen burgemeester (de Nacht van Van Thijn, 2005).

Maakt niet uit, een slecht geheugen garandeert een vreugdevol leven. Hoera! dus.

Geklungel van olympisch niveau

Dit is geklungel van olympisch niveau, constateerden de commentatoren en ze slepen hun pen. De waarheid lag voor het oprapen en de gevolgen ook. We vatten samen.

Finito Dilan Yesilgöz. Finito ook de VVD. De partij zal in de eerstkomende peiling zakken tot onder de 10 zetels en gaat het CDA achterna. Komt niet meer goed. Is allemaal de schuld van Rutte, want die heeft een bloedhekel aan Wilders, en Rutte zit overal achter.

In de BBB zal de sluimerende wrijving tussen de partijleider en de Senaatsfractie tot ontbranding komen. Een scheuring is niet uitgesloten waarmee ook de assett van de partij vervalt: nu de grootste fractie in de Eerste Kamer, dan een archipel van ruziemakers en kleine zelfstandigen.

De druk op Omtzigt om uit de formatiebespreking te stappen zal toenemen. In zijn fractie zitten nogal wat mensen die Wilders te ruw en te rechts vinden. En Omtzigt? Die zou zo maar eens door de knieën kunnen gaan: hij is geen vechter.

Opzet

Wilders is boos, want ziet zijn kabinet verdampen nog voor het is geformeerd. De enige kandidaten voor een coalitie dreigen in het ongerede te raken. Zelfs als hij volgende verkiezingen met overmacht wint (50+ zetels), dan nog moet hij een nieuw cordon sanitair vrezen.

Nou, dat is ook van meet af aan de opzet geweest, zeggen sommigen. De VVD wilde helemaal niet (never nooit beter gezegd) met de PVV, maar moesten even voor de kiezers een rondje met de die partij doen om dat te laten mislukken om zo met Rutte-5 verder te kunnen, waarbij Rutte er zelf niet meer bij is en Dilan het niet kan worden, maar dan met Timmermans die al met al net zo Europees en globalistisch denkt als Rutte.

Klaar. Opzet of niet, het kan zijn dat er toch een kabinet-Timmermans komt. En dat Yesilgöz opstapt. Et cetera.

Nieuwe era

Je kunt de gebeurtenissen van de afgelopen tijd ook anders zien. Niet als een stapeling blunders, opzettelijke vergeetachtigheden, al dan niet bestaande complotten en menselijk onvermogen. Maar als uiting van het aflopen van het ene tijdvak en het ontstaan van een nieuw.

Het einde van de 13-jarige periode, gedomineerd en gesymboliseerd door de langstzittende premier. Een era waarin het onderscheid links – rechts allengs transformeerde naar een kloof tussen een weldenkende, gediplomeerde bovenlaag die de wereld wil verbeteren (omdat hun eigen wereld er prima bijstaat) en een midden- en onderlaag die steeds meer op afstand werd gezet omdat zij hun eigen wereld wilde opkalefateren en voorlopig even niet de wereld van anderen.

De verkiezingen van 22 november vorig jaar hebben een einde gemaakt aan die macht- resp. onmachtverdeling, althans in theorie. Wat zich al jarenlang aankondigde, maar steeds werd ontkend of gepareerd door de bovenlaag, is tot uitbarsting gekomen. De overwinning van de PVV is enorm, maar uiteindelijk minder indicatief voor de gewenste verandering dan de breed levende opvatting dat er een rechts kabinet moet komen. En dan praat je over 70 tot 80 procent van de kiezers. Ook dus kiezers van partijen die niet aan de formatietafel zitten.

Kiezers willen een rechtskabinet

Dit is niet zomaar een andere verkiezingsuitslag zoals we er zovele hebben gezien, dit is een ware breuk met het verleden. Dat verklaart de uitbundige vreugde bij de ene groep evengoed als de rouw bij de andere. De breuklijn die is ontstaan, steek je niet zonder incidenten, gerommel, menselijk falen, ontkenning en overschatting over.

Zo zie ik het gedoe rond de spreidingswet. Hier en nu is het te pijnlijk voor woorden en moet – ik noem maar wat – Yesilgöz weg. Kijk je breder, dan is het een ‘normale’ rimpeling in een ongekend veranderingsproces waarin twee tijdvakken over elkaar heen schuiven.

Kortom, aan de formatietafel het hoofd koel houden, ogen op de bal en de kiezers in het hart. Gebeurd is gebeurd. En er komt geheid nog meer ongerief. Kleine veranderingen lopen stuk op incidenten, grote veranderingen gaan gepaard met incidenten.

Paul Verburgt