Zelfs voor de samenvatting waren 13 dichtbedrukte pagina’s nodig: het wetenschappelijk bureau van GroenLinks wilde duidelijk niet het verwijt krijgen ongenuanceerd te zijn over de oorzaken van de rampzalige uitkomst van de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021.                                                            

Maar de evaluatie liegt er niet om. Weliswaar wordt her en der gewezen op de obstakels die de coronacrisis opwierp (Jesse is ‘in zijn kracht’ als die met opgestroopte hemdsmouwen tussen de jonge meiden staat), maar dat is toch een excuus in de categorie ‘de brug stond open’.

De partij was de afgelopen tijd vlees noch vis, aldus het wetenschappelijk bureau. Onduidelijke standpunten, flets leiderschap, heen en weer slingeren tussen oppositie voeren en meebesturen, dwaze verkiezingsbeloften (startkapitaal van 10.000 euro voor alle achttienjarigen), campagne voeren voor de concurrentie (‘Kies Kaag’), kandideren van een orthodoxe moslima en hulpeloze optredens van de partijleider in de media.

De neergang in de peilingen werd ingezet in oktober 2020, eerst nog matig, toen scherper en uiteindelijk verloor GroenLinks zes zetels en kwam ze uit op acht zetels, wat het evaluatierapport in een poging om het leed te verzachten het historische gemiddelde noemt. Was men eerlijk geweest, dan was genoteerd dat de neergaande lijn niet is gestopt en dat de partij in de peilingen nu op zeven zetels staat.

GroenLinks wordt leeggegeten

Niet minder dan drie zetels verloor de partij aan D66 of beter aan Sigrid Kaag. Verder gingen er heel veel stemmen naar de linkse concurrentie (‘naar Bij1 minder dan verwacht’) en mocht zelfs de VVD groene spijtoptanten binnenhalen.

Het wetenschappelijk bureau put zich uit in analyses en aanbevelingen en het partijbestuur zegt alles ter harte te zullen nemen, maar is er hoop voor de toekomst?

Als GroenLinks niet in het kabinet komt, zal de kritiek dat de partij nooit bestuurlijke verantwoordelijkheid heeft gedragen, in kracht toenemen. Dan helpt het weinig als je wijst op de vele wethouders, gedeputeerden en zelfs burgemeesters van GL-huize. Kijk maar naar de SP.

Mag GroenLinks wel meedoen in Rutte IV, dan staat ze op het menu. Uiteraard van de premier die al menig coalitiegenoot verzwolg, maar zeker ook van Sigrid Kaag die dan in de ideale positie is om GL verder leeg te eten. Ook de relatie met bondgenoot Ploumen, bekend van menige dolkstoot, zal niet fijn zijn.

Trouwens, welke agenda zou GroenLinks moeten voeren om de aandacht naar zich toe te trekken, of ze nu in de oppositie zit of in het kabinet? Het wetenschappelijk bureau noemt de partij wel issue-owner van het klimaat, maar van links tot (halverwege) rechts wil iedereen iets doen aan de klimaatverandering. Daar sta je dan met je issue.

Wat voegt GroenLinks toe?

Op sociaaleconomisch terrein is GroenLinks een onbetekenende grootheid: ik zou geen enkel idee kunnen noemen waarmee de partij enige eer kan inleggen.

Onderwijs? Evenmin en dan vergeven we de partij haar onbezonnen steun voor het leenstelsel.

Racisme- en discriminatiebestrijding dan? Ook lastig. Het is zo’n onderwerp dat op de linkerflank door jan en alleman (m/v/x) wordt geclaimd. Bovendien zit Jesse Klaver nog met zijn orthodoxe moslima in de maag.

In deze zee van gelijksoortigheid kan alleen marketing Jesse Klaver nog redden. Maar ja, dat is nou precies het punt. The new kid on the block is een vermoeide, vroegoude man geworden. Geen marketeer die hier nog iets van kan maken.

Aftreden dan maar, al was het maar als finale marketingactie? Er staat geen opvolger klaar, dus dat is nog erger dan blijven zitten.

De toekomst van Jesse Klaver

Het worden bittere tijden voor Jesse Klaver. Als hij al zijn hoofd boven het Haagse water resp. maaiveld weet te houden, dan zal hij nog onder grote druk komen te staan van de GL-bestuurders in het land.

Die ontpoppen zich steeds meer als geradicaliseerde klimaatactivisten die als het niet goedschiks kan voor kwaadschiks kiezen. Na het nodige voorwerk van GL-wethouders als die van Assen is recent partijprominent Maarten van Poelgeest met het voorstel gekomen om huishoudens met dwang van het gas af te halen.

Geen verrassing natuurlijk. Deep down in GroenLinks zit de oude communistische overtuiging dat de mensheid zo nodig met harde hand en tegen haar wil naar haar geluk moet worden gejaagd.

Je moet vrezen dat de in het nauw gedreven Jesse Klaver denkt met dit fanatisme zijn verloren positie te heroveren. Nou, veel succes. Met dit radicalisme hoeft hij zelfs niet bij zijn eigen achterban aan te komen. Of, Jesse, maak anders eens een uitstapje naar IJburg…

Paul Verburgt