Er is een versie voor gewone mensen, een samenvatting voor gehaaste mensen, een tekst voor laagopgeleide mensen, een special voor vergadermensen en een boekwerk voor – ik denk – de gehele mensheid. We hebben het over ‘Plan voor een eerlijker en fatsoenlijker Nederland’, het ontwerp-verkiezingsprogramma van de PvdA.

De gewone mensenuitvoering staat op de site van de partij. Mooi ingedeeld, korte teksten, veel plaatjes en een foto van Lodewijk Asscher. Die ziet er erg jong en uitgerust uit, wat ik niet verstandig vind. Ik zeg: Lodewijk, doe niet als Jesse Klaver die zijn haar verft, maar toon je kaalheid en rimpels, want de burgers zoeken een beproefd leider, geen schoonzoon, zeker nu je niet opstapt.

De arbeidersversie

De tweede versie, die samenvatting, is niet bestemd voor u en mij, maar voor de top van deze bestuurderspartij. Makkelijk in een kwartiertje door te bladeren achter in de dienstauto, zodat je op de partijraad in elk geval niet met een mond vol tanden staat. Het getuigt van alertheid van de communicatieafdeling dat ze het opschrift management summary hebben weten te vermijden.

Ontroerend is de tekst voor de laagopgeleiden. Een warme handreiking aan de verdwenen achterban van de partij, de arbeiders die thuis moeizaam bij een koude kachel en omringd door een schare hongerige kinderen de plannen voor de socialistische heilstaat uitspelden. Ze hebben inmiddels allemaal de beloofde auto en stemmen op andere partijen, maar toch… respect!

Voor de vergaderaars is er een zogeheten printversie met regelnummers. Dat maakt het indienen van amendementen – in de PvdA vaak verward met democratie – aanzienlijk eenvoudiger. “Voorzitter, ik ondersteun namens de afdeling Schagen amendement 523 inzake hoofdstuk 1 van het program, pagina 4, onder het kopje Solidariteit, regel 28 tot halverwege 32, met de aantekening dat regel 28 een witregel is en zich dus niet leent voor amendering.”

Het pronkstuk is een salontafelboek van maar liefst 94 bladzijden. Een elektronisch salontafelboek welteverstaan. De partij noemt het interactief, maar dat moet een vorm van bedrijfsblindheid zijn: iets publiceren en dan denken dat je communiceert.

Voor wie dat boek bestemd is, is niet helemaal duidelijk. Het is eigenlijk een soort monument, een herinneringszuil, voor de gehele mensheid dus. En voor de elf partijleden die liefdevol worden geportretteerd. Die portretten vallen buiten de amenderingsmacht van de partijraad, maar los daarvan, er valt ook niets op aan te merken. Gelegd langs het strenge diversiteitsmeetlint van vandaag kan slechts worden geconcludeerd: onberispelijk.

Verkiezingsprogramma’s op zondagochtend

Ik behoor tot het handjevol Nederlanders (of zijn het er nog minder?) dat elke keer alle verkiezingsprogramma’s doorneemt. Zonder onderscheid, met open blik en een gewist geheugen. Behalve volharding vergt het een fijn gevoel voor details, want niet zelden overvalt je het gevoel dat ons land maar één partij kent. Ik bedoel, het lijkt nogal op elkaar. Hoe het ook zij, zou er een koninklijke onderscheiding voor democratische studiezin zijn, dan durf ik mij te kandideren.

Ik heb de programma’s al een beetje doorgebladerd, zoals een landmeter op zondagochtend alvast het braakliggend bouwterrein verkent waar hij de komende week zijn tachymeter zal plaatsen.

Overheidspersoneel moet op rassencursus

En zo gebeurde het dat ik stuitte op een opmerkelijke passage in het programma van de PvdA (voor de liefhebbers: printversie, hoofdstuk 7, pagina 71 regel 40 – 42).

‘Alle werknemers in de publieke sector krijgen een cursus omgaan met vooringenomenheid.In deze cursus ligt de nadruk op het herkennen van eigen vooroordelen en het zorgdragen voor gelijke behandeling in lastige situaties.’

Here we go! Ik ga spontaan Engels spreken, want de beoogde cursus is de in schaapskleren verpakte white privilege training die vanuit de VS is geïmporteerd door maniakale identiteitsactivisten als Gloria Wekker en Sylvana Simons. De laatste wilde als raadslid die training opleggen aan de ambtenaren in Amsterdam en kreeg daar uiteraard steun voor van het kneiterlinkse college waarin ook de PvdA zit. 

‘Witten’ hebben het altijd gedaan, ook als ze het niet hebben gedaan

White privilege is een element uit de zogeheten critical race theory. Blanke mensen hebben, zo is de opvatting, dankzij hun huidskleur een betere maatschappelijke uitgangspositie dan personen ‘van kleur’. Sommige blanken verdedigen zich door te wijzen op de achterstelling die ook in hun kring bestaat, maar dat telt volgens de race theoretici niet. Erger, door zo te reageren maken deze ‘witten’ zich ook nog eens schuldig aan white fragility, een bij hun ras horende overgevoeligheid voor kritiek.

De cirkelredenering als uitweg voor onredelijkheid.

Tot daden kwam het niet en dat is niet zo gek. De white priviligegedachte impliceert immers dat het gemeentebestuur de witte bokken van de gekleurde schapen moet scheiden alvorens de eerste groep op cursus te kunnen sturen. Maar wie is wit en wie bepaalt dat?

Hoe ga je wit van zwart onderscheiden?

Etnische registratie is verboden. Hoewel het Amsterdamse college zich doorgaans weinig van onze wetgeving aantrekt, zal het zich dat ook wel realiseren. In elk geval zullen mensen als Halsema en de verantwoordelijk wethouder Groot Wassink, beiden van GroenLinks, niet graag een veroordeling wegens racisme op hun naam hebben.

Vrijwillige zelfselectie dan maar? Nou succes ermee. Van vrijwilligheid is natuurlijk geen sprake, want de betrokkenen werken in een hiërarchie en dan ben je niet vrij.

Aanwijzen op basis van … tja, noem ’s wat. Beschuldigingen van gekleurde medewerkers of afgewezen sollicitanten van kleur. Of is een voornamelijk blanke samenstelling van een afdeling al genoeg reden om gebrandmerkt te worden? Oeps, daar sta je dan als bijna volledig wit college van B&W. Kansloos dus.

In Amsterdam mislukte wat Asscher landelijk wil

Iedereen dan maar op cursus? Dat is vloeken in de Wekkerkerk, want de witten hebben de schuld en de rest niet. Bovendien is het nogal begrotelijk, want met 16000 ambtenaren praat je al snel over miljoenen euro’s. Zelfs als je je alleen zou richten op leidinggevenden en staffunctionarissen praat je al over grote bedragen. Dat kan bruin niet trekken (wie lacht om deze zin, is een racist).

Nou ja, wat je kon verwachten, gebeurde. Het bootje van Simons en het gemeentebestuur leed al schipbreuk voor het te water was gelaten. Privilege wordt nu verwerkt in een cursus inclusief werven en selecteren en men overweegt een pilot voor een managementleergang over inclusie, aldus de woordvoerder van Groot Wassink desgevraagd. Berg baart muis, muis beweegt niet. Een les, zou je zeggen.

Twee, drie miljoen mensen op woke-cursus

Niet voor de top van de PvdA. Daar begint het leven geheel opnieuw. En megalomaan, want alle medewerkers in de publieke sector moeten op cursus. Dat is al snel zo’n 2 tot 3 miljoen mensen.

Toe maar.

Ik zie het helemaal voor me. Eerst moet er een wet komen die werknemers in de publieke sector dwingt om op privilegecursus te gaan. Een soort leerplicht, maar dan in strijd met de grondwet.

Stel – maar ik doe een onredelijk beroep op uw fantasie – dat die wet er komt, hoe dan verder?

Een kwart miljoen leraren in het basis-, voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs die vaak tot in hun middel in de multiculturele samenleving staan en voor wie nooit een cent bijscholingsgeld beschikbaar is, moeten naar de PvdA-opleiding. En al die zorgmedewerkers, bij elkaar zo’n 1.3 miljoen mensen, die nauwelijks op hun benen kunnen staan van de werkdruk: naar school jullie!

Sfeertje!

En vrijstellingen, dan?

Kunnen we volgens de beste onderwijstradities ook vrijstellingen krijgen? Voor wie documenten kan overhandigen waaruit blijkt dat er gekleurd bloed in de familie zit? Of als je les geeft op een ‘zwarte’ school? Of als je op de IC werkt waar zoals bekend erg veel covid-patiënten met een niet-westerse achtergrond liggen? Of als er nooit klachten over je zijn ontvangen? Of als je getrouwd bent met iemand van kleur? Een schooltje hebt gebouwd in Afrika? Of Marokkanen onder je beste vrienden hebt?

Komt er een van staatswege vastgesteld cursusprogramma met Rijksnormen en -waarden? Krijgen de deelnemers een certificaat als ze blijkens een met goed gevolg afgelegd examen hebben aangetoond onbevooroordeeld te zijn geworden. En wat te doen met mensen die het examen niet halen? Ontslag?

Komt er nascholing en moet je net als met je rijbewijs eens in de zoveel tijd je certificaat vernieuwen? Denkt de PvdA ook aan de nieuwe generatie die nu nog op school zit of zelfs nog geboren moet worden? En waarom alleen een heropvoeding van medewerkers in de publieke sector? Er zit toch minstens zoveel kwaad in de private sector? En wat te doen met werklozen, bijstandstrekkers, uitzendkrachten, zzp’ers en gepensioneerden?

U lacht, u vindt het krankzinnig, maar ik werk alleen een woke plan van de PvdA een beetje uit.

Ga zelf op cursus

Het is absurd en surrealistisch. Maar het is vooral elitair, autoritair en polariserend. Elitair omdat de spraakmakende PvdA-gemeente kennelijk precies weet wat vooringenomenheid is en hoe dat moet worden vervangen door onbevooroordeeldheid. Autoritair omdat de dames en heren hun gedachtegoed aan de burgers willen opleggen. En polariserend (ik vermijd voor de goede verhoudingen het woord racistisch) omdat het individuen reduceert tot etnische groepen en die groepen mensen tegen elkaar opzet.

En dan je verkiezingsprogramma ‘eerlijker en fatsoenlijker’ noemen!

Kan de afdeling Schagen en met haar alle andere afdelingen een amendement indienen om hoofdstuk 7, pagina 71 regel 40 – 42 te schrappen, voor eens en voor altijd?

En tegen de programmacommissie en het partijbestuur: ga lekker zelf naar een cursus vooringenomenheid!

Paul Verburgt