In plaats van rustig achterover te leunen en aan te zien hoe de oppositie zich stuk liep op een beschaafd en gedecideerd optredende premier gingen Wilders, Omtzigt en Yesilgöz zitten klieren. Onderling en met de premier. Op televisie en zelfs op X. Hoe kinderachtig en onverantwoordelijk kun je zijn.

Klaroenstoten

‘Hoop, lef en trots’ en ‘de zon gaat weer schijnen’, ze kwamen klaroenstoten tekort om de nieuwe tijd aan te kondigen. Ze waren vast van plan de problemen van de burgers op te lossen. Hún problemen en niet zoals de afgelopen 14 jaar de problemen van de planeet en de problemen van arme mensen, behalve als ze in Nederland wonen.

Dat is nu anderhalve maand geleden. Op 2 juli presenteerde het kabinet zich en kon eindelijke het debat over de regeringsverklaring van start

Het debat (we gebruiken dit woord omdat een correcte beschrijving van de gebeurtenissen in de Tweede Kamer zo maar als grensoverschrijdend kan worden opgevat), het debat dus was van meet af aan tenenkrommend. De Kamervoorzitter doet er goed aan voortaan niet alleen een gedicht voor te lezen, maar ook aan de burgers die de tv hebben aangezet een waarschuwing te geven: ‘elke gelijkenis met uw werkelijkheid berust op toeval’.

De goede kant van de geschiedenis

Dat de linkse oppositie niets anders zou opbrengen dan morele verontwaardiging was van tevoren wel duidelijk. In de zeven maanden die sinds de verkiezingen zijn verstreken, hebben deze partijen hun verlies niet weten te verwerken, laat staan enige zelfreflectie op gang gebracht.

Opgesierd met allerlei populistische kreten (‘wel geld naar de aandeelhouders, niet naar de zorg’) beroerden ze maar één thema: dit kabinet is extreemrechts, zelfs met racistische ministers erin.

Hun woede is een vlam die brandt op hun voldoening aan de goede kant van de geschiedenis te staan en die brandstof raakt nooit op. Het zal een fijn gevoel zijn, maar het is decadent en nog eens neerbuigend ook naar al die burgers die de afgelopen jaren door de overheid stelselmatig zijn vergeten, bedot en verarmd.

De linkse kerk gaat dicht

Timmermans die de afgelopen maanden als een natte hond door Den Haag schooierde, had zich een koninklijke toon aangemeten om dit foute kabinet te gispen, maar wat we zagen waren de nadagen van hem en van de linkse politiek die moraal boven brood stelt. Het eerste zal die wel beseffen, het tweede niet.

Dat euvel zagen we ook bij de rest van links. Het is afgezien van de toon één pot nat.

De kiezers lusten het niet meer.

De linkse kerk gaat binnenkort dicht. Bij gebrek aan gelovigen die aan moraal genoeg hebben.

Rustig

Voor gehaaide politici als Wilders, Omtzigt, Yesilgöz en Van der Plas moet dat een heerlijk vooruitzicht zijn geweest. Een debat over een kakelvers kabinet met een duidelijk, maar ook evenwichtig programma, gesteund door een royale meerderheid van de bevolking en de Tweede Kamer. Een verademing na de lange formatieperiode.

Over die lengte werd door de media en oppositie heel laatdunkend gedaan, maar die zagen al dan niet bewust over het hoofd dat het na 14 jaar links-liberaal beleid in elke setting een hele opgave zou zijn geweest om een nieuwe koers te formuleren.

En ja, daar kwamen ook persoonlijke dingen bij zoals de onberekenbaarheid van Omtzigt die soms wel en dan weer geen zin had in regeren met de PVV. Gedoe in de achterbannen van VVD en NSC. Wilders die gevoelig zaken in de koelkast zette, maar ondertussen ook doorging met het bedienen van zijn kiezers door hardhandige X-berichten. Etc. etc.

Maar uiteindelijk werd het huwelijk gesloten en stond er een kabinet dat er zeker niet slecht uitzag, met een premier die onervaren is als politicus, maar geroutineerd als manager en beheerder van gevoelige portefeuilles.

Je zou zeggen: wij, de founders van dit kabinet, gaan er eens rustig voor zitten, kijken hoe de oppositie zich stuk loopt en houden in voorkomende gevallen de premier en ‘onze’ ministers overeind.

Zelfvernietigingsdrang

Als je onder deze omstandigheden met elkaar ruzie gaat maken en zelfs je eigen premier schoffeert, lijd je aan zelfvernietigingsdrang.

Het begon al op dag 1 dat Omtzigt zo nodig de partijstructuur van de PVV moest bekritiseren. In de plenaire vergadering. Het zal wel bedoeld zijn als boodschap naar zijn achterban waar een stroming nog steeds de kriebels heeft van samenwerken met de PVV, maar bij een man als Omtzigt kan het gewoon ook eigengereidheid en gebrek aan sociale antenne zijn.

Het valt nog mee dat Wilders niet direct naar de interruptiemicrofoon rende en zich beperkte tot een paar nijdige uitroepen naar Omtzigt.

Op dag 2 braken de dijken evenwel door. Na eindeloos gedram van de oppositie over het vermeende racistische karakter van de PVV-ministers Faber en Klever vond Wilders dat de premier deze bewindslieden veel stelliger had moeten verdedigen. Met straattaal zoals we gewend zijn (‘slappe hap’) kreeg de premier een veeg uit de pan. Waarmee Wilders een paar dingen aangaf. Ik ben de baas. ‘Mijn’ ministers zijn belangrijker dan ‘mijn’ premier. En ik heb geen boodschap aan het voortbestaan van het kabinet.

Bonje in de ballenbak

Tja, toen was het bonje in de ballenbak. De premier hield het netjes door te zeggen dat hij zijn eigen woorden wenste te kiezen, maar Yesilgöz en Omtzigt lieten het niet passeren. De boel werd nog verder opgejuind door een krankzinnig incident over de hoofddoek van GL/PvdA-Kamerlid Esmah Lahlah. Daar zouden ministers Faber en Klever iets badinerende over hebben getweet. Ook hier deed de premier een keurige poging de vrede te herstellen, maar dat liep vast toen bleek dat de vicepremier van de PVV, Fleur Agema, op X had gereageerd op een tweet van Halsema die het voor Lahlah had opgenomen.

Iedereen van de leg, huilen, schorsing, schreeuwende Agema, et cetera en zo verder. En natuurlijk werd door Wilders, Yesilgöz en Omtzigt op X melding gemaakt van hun superieure inzichten en daden, want stel je voor dat de kiezers zouden denken dat deze mensen serieus voor hen aan het werk waren.

Verkneukelen

Met dit soort coalitiepartijen heb je geen oppositie meer nodig. De linkse partijen en de media verkneukelden zich, uiteraard gepresenteerd als grote bezorgdheid en ongerustheid.

Het mag niet verbazen. Rechtse partijen maken onderling altijd ruzie. Mede daarom zijn ze afgelopen jaren een verwaarloosbare macht in ons land en de landen om ons heen geweest. Het leidde tot afsplitsingen en extremisme en maakt het de status quo-partijen makkelijk om een cordon sanitair om ze te leggen. Wilders moet dit weten, want hij zit al 20 jaar in een geïsoleerde positie.

Ze liggen elkaar niet

Commentatoren vinden het altijd erg interessant om te speculeren over het menselijke aspect van politiek. Waarom doet hij zo? Wat is haar zwakke punt?

Los van allerlei gepsychologiseer hoor je over Wilders, Omtzigt en Yesilgöz dat ze elkaar niet liggen. Dat zou ook steeds boven de formatietafel hebben gehangen en de formatie hebben bemoeilijkt.

Ja, dus? De dames en heren vinden elkaar niet zo aardig. Nou en? Moet dat? Als vier mensen een schoenenzaak beginnen, is het inderdaad verstandig als je elkaar een beetje ligt. Maar hier, in de politiek. Daar ontvang je je opdracht van de kiezers. Niet van jezelf zoals die schoenenverkopers.

Dan maak je maar zin, zeiden ouders vroeger. En kan je dat niet, zoek een andere baan. Ik heb dus ook nul komma nul interesse, laat staan sympathie voor allerhande persoonlijke gevoeligheden tussen politici, althans als je besluit een kabinet te vormen. Dus wie nu het kabinet laat vallen om persoonlijke animositeit, rest maar 1 weg: de uitgang.

Dualiteit en extraparlementair

Is het gedrag van Wilders en zijn collega’s dan misschien een uiting van de nieuwe politieke cultuur: dualiteit en extraparlementair? Ik hoorde het mensen zeggen, maar dat moet een grapje zijn.

Elkaar publiekelijk de maat nemen terwijl je nog in de startblokken staat, is dom, niet duaal. Elkaar beschuldigen van verkeerde morele of democratische gedragingen, is net zo dom als links al jaren doet. En dan hebben we het maar niet over de schandelijke opstelling naar de kiezers.

Verkiezingstactiek

Zouden de dames en heren dan wellicht worden gedreven door verkiezingstactiek?

Yesilgöz die toch liever met GL/PvdA dan concurrent PVV in een kabinet wil zitten. Omtzigt die het liefst met een paar trouwe kameraden een soort auditbureau binnen de Tweede Kamer wil zijn. Wilders die denkt dat hij nog veel verder kan groeien dan de 37 zetels die hij nu heeft.

Het kan. Het lijkt me een omslachtige en riskante tactiek, maar het kan. Onder alle omstandigheden zal NSC worden gedecimeerd. De VVD zal wel wat groeien, maar de proporties van de tijd van Rutte zijn vooralsnog illusie. En Wilders? Als die op 60 zetels zou komen, heeft hij 2x zoveel personeelsproblemen als nu, minstens.

Los van dit soort rekenwerk, als dit in het verborgene bij de dames en heren speelt, heb ik maar één advies: ga weg. Wij burgers hebben echte politici nodig, geen spelletjesspelers.

Eens maar nooit meer

Je mag hopen dat de Wilders, Yesilgöz en Omtzigt enorm geschrokken zijn van hun onverantwoordelijke en kinderachtige gedrag en – hier zullen ze Van der Plas weer dringend nodig hebben – onderling orde op zaken stellen.

Als ze nu de rijen niet sluiten, gaat het kabinet binnen een week ten onder. Als ik Schoof was, zou ik dit aan de dames en heren glashelder maken. Onder het Lubberiaanse motto: dit was eens, maar nooit meer.

Ze hebben weinig te kiezen, maar je weet maar nooit: deze politici hebben iets laten zien wat ze in het normale leven voor elke verantwoordelijke functie zou diskwalificeren.

Er zit voor deze ruziemakende politici weinig anders op dan de boel te sussen en een nieuwe start te maken. Ze weten best wat de kiezers van ze willen.

Gedraag je er dan naar.

 Paul Verburgt