Nog geen drie maanden na de verkiezingen zijn de kiezers volledig uit beeld geraakt. Geduwd bedoel ik. Dat kostte wat meer moeite dan normaal, omdat het er even op leek dat VVD en NSC serieus een kabinet met Wilders en Van der Plas wilden vormen.

De dames en heren politici hebben het rijk dus weer alleen en kunnen zich volledig overgeven aan het spel wie-met-wie, ook wel kabinetsformatie genoemd.

Hoop & vertroosting

Met de schrik van een rechts meerderheidskabinet nog in de benen heeft – ik verzoek u dit niet verder te vertellen – de politieke elite van het land me gevraagd wat mogelijke kabinetten te bedenken. Niet om er snel uit te komen, maar om – ik citeer – daar eens geducht en tot in detail met elkaar over te onderhandelen. U begrijpt wel wat ze bedoelen.

Wie ben ik om zo’n verzoek te weigeren? We moeten het land verder helpen, sprak ik tot mijzelf. De problemen zijn immens en de mensen snakken naar hoop en vertroosting. We kunnen niet op de oude voet doorgaan. We moeten de grenzen opzoeken. Nieuwe vormen bedenken. Het oude achter ons laten.

U merkt, ik was direct in de stemming en had weinig aanmoediging nodig om deze eervolle opdracht te aanvaarden.

Geen rechts meerderheidskabinet

Eén voorwaarde werd me gesteld. Alles mag, maar er mag nooit – preciezer: never nooit – een rechts meerderheidskabinet komen. Geen punt natuurlijk. Alsof ik het fascisme aan een meerderheid ga helpen!

In een middagje stond het op papier, zeven nieuwe kabinetsvormen. Het is pas de eerste oogst en er komt als u dat wil nog meer. Deze publiceer ik alvast omdat ik signalen krijg dat de Kamer zit te springen om te kunnen beginnen met de formatiebingo.

Daar gaan we.

Het Volksfrontkabinet

Een ongekend samengaan van niet minder dan zeven linkse partijen: GL/PvdA, D66, SP, Volt, ChristenUnie, CDA en ja zelfs DENK dat natuurlijk helemaal niet links is, maar door progressieve partijen wel graag zo wordt gezien. Doen we niet moeilijk over zoals we ook zonder mankeren een volmaakt overbodige partij als Volt er graag bij hebben.

Over de linkse signatuur van de ChristenUnie hoeven we het na Rutte III en IV niet meer te hebben, want dat zit helemaal snor. Over het CDA rees enige twijfel, maar sinds de heer Bontenbal zijn partij weliswaar tegen inlevering van 10 Kamerzetels met vaste hand naar links stuurde, zeggen we: welkom, kameraad Henri!

De Partij voor de Dieren doet niet mee, want acht zich niet links, maar progressief. Geen mens die het verschil begrijpt, maar een volksfront heeft niet per se een achtste partij nodig.

Trouwens, het woord volksfront is wat overdreven: 52 zeteltjes, dat is hooguit een derde van het volk. Hopeloos dus, maar een garantie voor langdurig en ernstig overleg met de nieuwe informateur.

Ik ontving nog het verzoek van de heer Omtzigt of de helft van zijn fractie zou mogen toetreden tot het Volksfrontkabinet, maar dat heb ik afgekapt: halve fronten bestaan niet, meneer Omtzigt.

Kabinet van Nationale Eenheid

In mijn aantekeningen zie ik ook de naam Gruwelkabinet staan, waarmee ik refereer naar complottheorieën op rechts dat de politieke elite er vanaf het begin naar heeft gestreefd om zo’n kabinet samen te stellen.

Dit kabinet wordt gevormd door GL/PvdA, VVD, NSC, D66. Kenners zullen zien dat dit kabinet eigenlijk een melange is van de laatste drie kabinetten-Rutte.

Of de ChristenUnie ook mocht meedoen, vroeg mevrouw Bikker mij. Mevrouw, zei ik naar waarheid, getalsmatig hebben we u niet nodig, maar omdat u het zo vriendelijk vraagt: oké. (Dat is wel even anders dan dat je haar partij een roestige auto noemt en dan weten u en ik wel over wie we het hebben).

Opgeteld 81 zetels, welhaast een dictatoriale meerderheid.

Hoewel … bij de eerste sondering onder de beoogde coalitiegenoten meldde de heer Omtzigt dat hij wel voorstander is van nationale eenheid, maar niet voelt voor een meerderheidskabinet. Hij voelt spanning – een onoplosbare spanning naar zijn opvatting  –  tussen de begrippen eenheid en meerderheid. Zou ik nu gekozen hebben voor een Kabinet van Nationale Meerderheid, dan had hij mij kunnen volgen, maar nu niet. Althans voorlopig niet.

Uitzendkabinet

Veel dichter bij de voorkeur van de heer Omtzigt is het zogeheten Uitzendkabinet.

Dit kabinet wordt gevormd door inhuurkrachten die op een nog te bepalen wijze worden gerekruteerd. Bijvoorbeeld een smakelijke annonce op LinkedIn met veel aandacht voor teamspirit en doorzettingsvermogen van de kandidaat-bewindslieden want zij zullen volledig aan hun lot en aan de grillen van de Tweede Kamer worden overgelaten.

Het Uitzendkabinet wordt namelijk niet gevormd door een paar partijen, maar door de Kamer als geheel op basis van een ieniemienie samenwerkingsplannetje. De partijloze ministers moeten per onderwerp en per beleidsbeslissing proberen een meerderheid in de Kamer te verwerven.

We begrepen dat de heer Omtzigt zo’n Uitzendkabinet van harte zou steunen omdat zo nooit meer kan gebeuren waar hij zo boos over kan worden: ministers die niet doen wat hij wil.

Het Tegenkabinet

U raadt het al: dat is het kabinet dat DENK en Forum door Democratie samenbrengt teneinde vorm te geven aan alles wat het bindt en dat is dat zij tegen alles zijn behalve tegen wat zij willen.

Sinds enige tijd zoekt Forum toenadering tot de moslimgemeenschap die in de Kamer haar stem vindt via DENK. Deze partij heeft er wel oren naar, want in Forum horen zij het geluid van Vadertje Poetin die zoals bekend frère et compagnon is met allerhande radicale moslimlanden en -bewegingen. Het leidende motief van beide cirkels is dat ze tegen Nederland zijn en aangezien we in deze tijd ruimte willen bieden aan alle geluiden in ons land, komen we dus met een Tegenkabinet.

Puur naar de zetelaantallen wordt het niks: 8. Maar ik ontwaar gedoogsteun in brede kring op links, want moslim, en op rechts, want Poetin.

Mij is wel gezegd dat dit wel eens een baanbrekend kabinetsmodel kan worden, de tegenhanger van het Kabinet voor Nationale Eenheid, het Kabinet tegen Nationale Eenheid.

De heer Omtzigt heeft me inmiddels laten weten dat hij 55 schriftelijke vragen voorbereid en beantwoord wil zien voor hij kan bepalen of zijn fractie dit kabinet steunt, gedoogt, laat bungelen of afwijst.

Het OSM-Kabinet

Een regering speciaal voor en door Ons Soort Mensen. Ze bleek op groot enthousiasme te kunnen rekenen bij D66 en Volt alsmede – wat je zou kunnen noemen – de roomblanke facties in de VVD en GL/PvdA.

Ik ontving warme brieven, handgeschreven uiteraard, waarin boeiende parallellen werden getrokken met de Gouden Eeuw en zelfs ook met de jaren vijftig van de vorige eeuw toen de regenten het nog voor het zeggen hadden. Of ik ook niet direct het kiesrecht kon beperken tot afgestudeerden van de universiteiten (en dus niet de hogescholen), schreef een groep hoogleraren en oud-ministers me.

Alles op zijn tijd, mensen, eerst de pil van Drion. Dat zijn grappen die er in die kringen in gaan als koek.

Qua zetelaantal is het behelpen: ik kom niet veel verder dan 25, maar lukt het dan zit dit kabinet jaren. Immers, in de toppen van de media, culturele wereld, universiteiten, Ngo’s en Postcodeloterij zitten OSM al eeuwen aard en nagelvast op de topposities.

De heer Omtzigt vroeg overigens om een verduidelijking van de begrippen ‘ons’, ‘soort’ en ‘mensen’ en behoudt zich tot nader orde zijn standpunt voor.

Het Tweede Kabinet

Met het zogeheten Tweede Kabinet probeer ik recht te doen aan de beklagenswaardige positie die splinterpartijen in de Kamer innemen. Neem nu zo’n JA21. Een en al fatsoen met een hardwerkende leider en family man, meneer Eerdmans. Komt er niet aan te pas. Drama, ook voor het land haast ik me te zeggen.

En Volt? Als dat Volksfrontkabinet er niet komt, dan zitten meneer Dassen en mevrouw Koekoek ook maar een beetje duimen te draaien, terwijl werken juist zin aan het leven geeft en ze van de straat houdt (denk: klimaatplakkerij en soep gooien).

En zo verder. U kent de Kamer net zo goed als ik.

Zo’n Tweede Kabinet zou een plek moeten krijgen naast of onder het echte of Eerste Kabinet? Een regerinkje van allemaal minifracties. Met – daar moet begrip voor bestaan – alleen maar minionderwerpjes zoals ‘kun je je naam op je autokentekenplaat krijgen?’.

Het heeft inhoudelijk noch getalsmatig veel om het lijf, maar het is uit een goed hart, of niet soms?

Zojuist bereikte ons een bericht van de heer Omtzigt dat hij gezien de recente peilingen alvast een plekje reserveert in het Tweede Kabinet, mocht dat er komen.

Het Intekenkabinet

We moeten eerlijk zijn, het was Koningin Beatrix die indertijd de kabinetsbingo leidde, die dit bedacht. Ze gaf de heer Kok de opdracht een regeerprogramma te schrijven en bij in aanmerking komende partijen te onderzoeken of die daarop wilden intekenen. Een vondst, want het deed een beroep op een tamelijk ordinair kantje van ons verder zo verfijnde volk: een lot kopen en kijken of je wint.

We hebben dit idee wat opgefrist en uitgewerkt en zien grote mogelijkheden. De Kamer kan doen wat Beatrix in haar eentje deed en iemand vragen een regeerplan te maken. Dat kan de leider van de grootste fractie zijn, maar als dat Wilders is, kun je ook een partij bij loting aanwijzen of een gerespecteerde persoon van buiten de Kamer aanzoeken (die dan ook direct premier mag worden).

Vervolgens kunnen partijen die dat wensen, intekenen op de uitvoering van zo’n programma. Het intekenen gaat net zo lang door tot er een kabinet is dat niet direct bij zijn aantreden naar huis wordt gezonden.

Ik vind dit zo gek nog niet, maar ook hier krijg ik signalen – ik laat in het midden van wie – dat dit allemaal veel te veel uit de losse pols en zonder zicht op alle details is bedacht.

Andere modellen

Eindig ik met de vermelding van modellen die bij mij thuis nog op de tekentafel liggen:

Het Vrouwenkabinet (enig openstaand punt: is de transminister rechtsstatelijk in orde?)

Het Rariteitenkabinet (gevormd uit de Kamerleden met een eigen, onafhankelijke mening; dat zijn er niet veel wat de vraag opwerpt of een kabinet van twee of drie personen verstandig is)

Het Porseleinenkabinet (uitsluitend bestaande uit de meest lichtgeraakte types in het parlement; resterend discussiepunt hier is de omvang van dit kabinet dat toch enigszins binnen de perken moet blijven)

Ik werk ze graag voor u uit en bedenk er moeiteloos nog vele bij, maar alleen als het nodig is. En nu aan de slag!

Paul Verburgt