Het zit zo.

De AOW blijft gekoppeld aan bijstand en minimumloon en stijgt dus twee keer per jaar met het sociaal minimum mee.

Tegelijkertijd wordt de AOW ontkoppeld, namelijk als binnenkort het minimumloon met 7.5% omhoog gaat. Zo’n stijging zou de AOW opeens 2,4 miljard euro per jaar duurder maken en daarom wordt de AOW eventjes ontkoppeld.

Maar niet getreurd, want de AOW is nog altijd hoger dan het de bijstand en het minimumloon. Zelfs als die 7.5% stijging doorgaat, ben je als AOW’er nog beter af.

Wie geen belasting betaalt, heeft niets aan een belastingkorting

En ook al gaat dus de AOW’er er niet op achteruit, dan toch wil het kabinet de ouderen tegemoet komen door een hogere ouderenkorting op de inkomstenbelasting te geven. Dat levert een kleine 400 euro op jaarbasis op.

Dat voordeeltje hebben zo’n 400.000 gepensioneerden niet, want die betalen geen inkomstenbelasting en dus valt er niets te korten. Je praat hier over mensen die alleen van hun AOW moeten leven, soms aangevuld met een miniem pensioentje. Klinkt erg, maar het gaat maar om 9% van de AOW-gerechtigden. Aldus experts. Of gaat het om 1.000.000 ouderen? Dat zeggen weer andere experts en dan is het weer wel erg want dat is bijna 30% van de AOW’ers.

Op termijn wordt het weer anders, want dan komt er toch een soort ontkoppeling en zakt de AOW tot 65,1% resp. 46,5% van het minimumloon, afhankelijk of je een alleenstaande bent of een paar.

Helder toch?

Als u daar ja op zegt, behoort u tot dat handjevol mensen in ons land dat iets begrijpt van pensioenen, AOW, minimumloon, bijstand en belasting. En zeg ik begrijpen, dan zeg ik nog niet dat u het met elkaar eens bent, want hoe kleiner het groepje experts, hoe groter de meningsverschillen.

Voor de grote massa is het abracadabra. Die horen alleen dat juist op het moment dat het minimumloon en de bijstand een enorme klapper maken, de AOW’ers in de hoek worden gezet.

Vakbonden, ouderenorganisaties, oppositiepartijen, ja ook ouderengroeperingen in de regeringspartijen VVD, D66 en CDA liepen te hoop en eisten herstel van de koppeling. Dat ging niet altijd even fijnzinnig, maar oorlog is oorlog: “Statushouders krijgen meer dan gepensioneerden terwijl zij het land hebben opgebouwd en die statushouders nooit een fluit hebben gedaan!”

Onvergetelijk zijn de beelden van de fractievoorzitters van de coalitiepartijen die probeerden uit te leggen wat ik al nauwelijks op papier kon krijgen.

Pieter Heerma van het CDA, achteruit de keel sprekend, wilde voor eens en voor altijd elk misverstand wegnemen, maar hij klonk als een scholier die ook niet kon verklaren waarom nu weer de brug openstond.

En Sophie Hermans, ach … wie het volhield, kon horen dat het kabinet prima voorstellen had gedaan, maar dat ze het kabinet toch opriep om de koopkracht van de ouderen te repareren, of zoiets.

Segers, Paternotte, ach laat maar.

Tunnelvisie in de formatiekazerne

Het wrijven in de vlek werd daarna door Rutte nog eens uitgebreid voortgezet. De plannen waren uiteraard goed doordacht en nee, hij was niet voornemens om ze in te trekken en ja hij zou later dit jaar ter gelegenheid van een debat over de koopkrachtplaatjes er zeker op terugkomen. En zo verder.

Misschien verwacht u van mij nu een haarscherpe analyse, met veel cijfers, grafieken, historische doorzichten en kijkjes in de toekomst, maar die komt niet. Ik blokkeer.

Ik moet steeds maar denken aan hoe dit plan is ontstaan. In die kazerne waar de formatiebesprekingen plaatsvonden. Routiniers als Remkes, Segers, Heerma en vooral Rutte, een expert als Koolmees, politieke dieren als Jetten en Hermans, iemand zal toch hebben gezegd: “Jongens, pas op, AOW is altijd linke soep!”

Iemand zal toch wel de naam van Wouter Bos (2006) of Elco Brinkman (1994) hebben genoemd, lijsttrekkers die verkiezingsnederlagen leden, in elk geval mede door berichten over versobering van de AOW?

Iemand zal toch wel hebben herinnerd aan de zeer omstreden leeftijdsverhogingen? Of over de verdampende pensioenen omdat er al jarenlang niet wordt geïndexeerd? Iemand zal toch hebben gezegd dat er in geen verkiezingsprogramma over ontkoppeling wordt gesproken? Iemand zal toch wel hebben geroepen dat bijna geen mens de materie echt begrijpt? En dat er heel veel wantrouwen in de samenleving bestaat en dat zo’n ondoorzichtig plan door vrijwel niemand zal worden geloofd.

Coalitiepartijen met oudere kiezers, nota bene

En hebben de leiders van het CDA niet gezegd dat meer dan 60% van hun kiezers ouder dan 55 is? Dat er zo goed als geen aanwas is van jongeren en dat het dus wel heel veel gevraagd zou zijn om met een nauwelijks uitlegbare ontkoppeling te komen.

Dat moeten ChristenUnie en VVD toch hebben begrepen? Hun achterbannen zijn jonger, maar 40 resp. 35% van hun kiezers is boven de 55 jaar. Substantiële getallen dus.

Het is gewoonweg niet voorstelbaar dat deze overwegingen en bedenkingen niet op tafel zijn gekomen. Zeker als je bedenkt hoe kien onze hedendaagse politici zijn op beeldvorming.

In de beslotenheid van de kazerne is kennelijk alleen maar gerekend. De oudjes hebben het best goed. Meer dan 2 miljard extra uittrekken om ze in de pas met het minimumloon en de bijstand te laten lopen, beginnen we niet aan. Beetje koopkrachtcompensatie en klaar.

Ik hoor het ze zeggen.

Dat loopt dus verkeerd af voor het kabinet.

De AOW lust politici rauw.

Paul Verburgt