
Vertrek incompetente NSC-minister Veldkamp terecht
Toen Casper Veldkamp voor de derde maal het kabinet voor het blok zette, was het geduld van de coalitie kennelijk op. Hij trok zijn conclusie en stapte op.
Ed Nijpels (VVD) prees hem als een man van principes, maar dat is natuurlijk onzin. Immers, als Veldkamp was bekeerd tot het pro-Palestina standpunt, had hij dat moeten zeggen. Hij zei dat niet en dus moeten we aannemen dat hij onderuit is gegaan door gebrek aan politiek vernuft, door zelfoverschatting en door de grote druk die op hem werd uitgeoefend.
Druk
Druk was er. Op zijn eigen departement houden ambtenaren al 84 weken elke vrijdag een sitdownstaking voor Hamas en tegen Israël. Druk is er ook van gemaskerde demonstranten die met IS-vlagen rondlopen, ‘from the river’ schreeuwen, gebouwen kort en klein slaan, het Nationaal Gedenkteken op de Dam bekladden, Joden intimideren en zelfs op Jodenjacht gaan (tot in een vakantiepark).
Druk is er verder vanuit de media, niet van de vermaledijde social media, maar van de NOS en kranten als NRC, Volkskrant en Trouw. Onbekommerd presenteren die partijdige, niet te verifiëren informatie die uit geen andere bron komt dan van Hamas, ook al noem je die ‘Gazaanse autoriteiten’.
Druk ook vanuit de oppositiepartijen die kabinet en minister aanhoudend overladen met beschuldigingen en scheldpartijen. Kamerleden als Piri, Paternotte, Dassen, Dijk, Ouwehand, Van Baerle generen zich inmiddels nergens meer voor. Maar ook het CDA doet bij tijd en wijle mee. Druk vanuit de coalitiepartijen die veel begrip hebben voor de positie van Israël en dat ook laten blijken, wat de speelruimte van Veldkamp beperkt.
Inderdaad, geen eenvoudige positie, maar niet onoverkomelijk als je een beetje aanleg hebt voor het vak van politicus.
Grote belofte
Bij zijn aantreden was Veldkamp volgens insiders een grote belofte. Neem de Volkskrant: “Tomeloze energie. Intelligent. Scherp. Goed in keuzes maken. Ambitieus. Bevlogen. Dossierkennis. Europa-ervaring. Voormalig ambassadeur in Israël.” Zo worden weinig bewindslieden verwelkomd.
Wat we evenwel al snel zagen, was een onwennige, nogal pedante man die alles in het werk stelde om zijn gebrek aan politieke ervaring te maskeren en daadkracht uit te stralen.
Prooi
Maar om hem heen hing de lucht van aas en dus werd hij gebeten. In plaats van een autonome positie te kiezen – inhoudelijk kon hij de aanvallen best aan – koos hij ervoor om de dames en heren te pleasen.
Het begon met zijn ongevraagde, ondoordachte en met niemand afgestemde mededeling dat hij Netanyahu zou laten arresteren als die zich op Nederlands grondgebied zou vertonen. Applaus van de Piri’s, maar verbijstering in de rest van Nederland, Europa en Israël. Natuurlijk viel dat slecht in het kabinet en niet alleen bij de PVV die er toen nog inzat.
Nog geen half jaar later koos Veldkamp weer voor een Alleingang toen hij op eigen houtje verklaarde dat de EU moest onderzoeken of Israël artikel 2 van het Associatieverdrag (inzake mensenrechten) schond. Met moeite kon de binnenbrand die dat in het kabinet veroorzaakte, worden geblust.
Wie zo opereert, weet hoe het afloopt.
Zwakke, onbekende collega’s
Merkwaardigerwijze verklaarden de NSC-collega’s van Veldkamp zich solidair en traden ook af. Een rare figuur, want nooit was gebleken dat deze partij een principieel standpunt over het Midden-Oosten had. Het was een conflict met een minister, niet met een coalitiepartij.
Niet minder dan acht bewindslieden stapten op. Ik moest de namen van de meesten even opzoeken. Twee haal ik even voor het voetlicht zodat u een beeld krijgt van hoe erg het landsbestuur zal lijden onder hun vertrek, namelijk nul.
Eppo Bruins, de slechtste minister van Onderwijs ooit (en dat zegt wat na Ingrid van Engelshoven van D66). Niets kwam uit zijn handen, geen idee gehoord, zelfs geen stap gezet toen pro-Palestina demonstranten universiteiten kort en klein sloegen, Joodse studenten en medewerkers bedreigden en die Engelse meneer van de Radboud Universiteit openlijk de vernietiging van Israël bepleitte. Het totale niets.
Of Eddy van Hijum, minister van Sociale Zaken, die in strijd met zijn eigen verkiezingsprogramma en tegen de redelijke eisen van toenmalig fractielid Agnes Joseph de nieuwe Pensioenwet erdoor dramde, wetende dat de invoering miljarden gaat kosten en de uitkomsten voor de gepensioneerden dramatisch zullen zijn. De kindertoeslagaffaire zal daarbij vergeleken een kinderfeestje zijn.
Miskoop
Over de resultaten van andere de bewindslieden van NSC valt niets te rapporteren. Desgevraagd meldde partijleider Nicolien van Vroonhoven dat de grootste prestatie van NSC in het kabinet was dat ze de PVV had ingekapseld. Het is echt te krankzinnig voor woorden.
De kiezers wisten al snel dat NSC een miskoop was. Een half jaar na de verkiezingen in oktober 2023 was de partij in de peilingen meer dan gehalveerd, van 20 naar negen zetels. Zes maanden later had ze nog maar vier over en inmiddels peilt NSC al geruime tijd nul zetels.
Of je nu of na de verkiezingen aftreedt, maakt dan echt niet meer uit.
Wat bewoog Veldkamp?
Als oud-ambassadeur in Israël weet Veldkamp heel goed dat dit land zich geen nederlaag kan permitteren want dan wordt het overlopen door genocidale terreurbendes. Voor Israël is elk conflict een existentiële strijd. Als je dan toch eenzijdige sancties tegen dat land overweegt, dan begeef je je op glad ijs. Zeer glad ijs.
Wat bewoog de man?
Geen nieuwe feiten
De gebeurtenissen in het Midden-Oosten gaan snel, maar ook weer niet zo snel dat uitgerekend in Nederland de normale staatsrechtelijke procedures zouden moeten worden gepasseerd en de minister van Buitenlandse Zaken het kabinet voor het blok kan zetten.
Bovendien weet Veldkamp best dat de informatie die over de strijd in Gaza wordt verspreid, grotendeels onbetrouwbaar is. Hamas beheerst de kunst van desinformatie en propaganda als geen ander. Bovendien zijn VN, UNWRA en persbureau Al Jazeera extreem bevooroordeeld, als ze zich al op andere bronnen dan die van Hamas baseren. Zonder dat ik daarmee wil beweren dat de informatie van Israël smetteloos is.
Verdraaiing
Wat aan verifieerbare informatie naar buiten komt, wijst steeds weer op overdrijving en verdraaiing van de feiten. Israël zou op grote schaal voedseltransporten tegenhouden, maar vervolgens blijken massale voorraden niet te worden opgehaald. De VN moest laatst toegeven dat Hamas negen op de tien voedselkonvooien kaapt en tegen woekerprijzen aan de eigen bevolking verkoopt. IDF-soldaten zouden vrouwen en kinderen die wachten op voedseluitgifte, doodschieten, maar dit blijkt een broodje-aapverhaal. Van een ervaren diplomaat als Veldkamp dan ook de nodige terughoudendheid worden verwacht.
Doden
Zou Veldkamp zich hebben laten leiden door de veel gehoorde aanklacht dat Israël een genocide uitvoert? Dat zou inderdaad afschuwelijk zijn, maar het maakt nogal verschil of er sprake is van ‘genocidaal geweld’ of van oorlogshandelingen waarbij ook burgers worden getroffen.
Wie probeert een beeld te krijgen van de ellende door – een gebruikelijke methode – doden te tellen, merkt dat VN en Hamas zelf de getallen inmiddels naar beneden hebben bijgesteld, naar 50.000 tot 60.000. Daarin zitten nu ook, zij het zonder specificatie omdat Hamas dat tegenhoudt, gedode militanten bij, wat niet het geval was bij eerdere cijfers.
Het blijven natuurlijk verschrikkelijke getallen, maar voor een urban warfare de laagste ooit wat wijst op een – in het algemeen – prudente, niet excessieve oorlogsvoering van de kant van Israël. Een minister van Buitenlandse Zaken als Veldkamp met zijn ervaring in het Midden-Oosten kan deze informatie niet terzijde schuiven.
Terreur
Hamas heeft keer op keer verkondigt maar één doel te hebben, de vernietiging van Israël en het doden van alle Joden. Het misbruikt daarvoor de eigen burgers, smijt onophoudelijk raketten op Israël, gijzelt en martelt Israëlische burgers en is niet bereid tot een wapenstilstand, laat staan tot overgave.
Tot op heden is geen land in staat geweest om Hamas met diplomatieke middelen onder controle te krijgen, zij het dat nu voor het eerst sprake lijkt van een zekere frontvorming door de Arabische Liga. Die heeft recent verklaart dat Hamas zich moet overgeven en ontwapenen.
Er is geen enkele aanwijzing dat een paar eenzijdige maatregelen van Veldkamp tegen Israël de boel zou doen kantelen. Het zal toch niet zo zijn dat Veldkamp zich is gaan zien als de vredestichter, de Mandela van het Midden-Oosten?
Slotsom
We kunnen speculeren wat we willen, Veldkamp heeft zich een onberaden minister getoond die geen boodschap had aan zijn collega-bewindslieden. Hij is bezweken onder zijn gebrek aan politieke vernuft, zijn zelfoverschatting en de enorme druk die op hem werd uitgeoefend.
Zijn vertrek is volkomen terecht.
Het laatste woord is er nog niet over gezegd. Direct na het aftreden van Veldkamp rekende de Kamer weliswaar af met de idee van eenzijdige sancties tegen Israël af door een motie aan te nemen die aandringt op de volledige vernietiging van Hamas, maar potentiële regeringspartijen als GroenLinks/PvdA en CDA stemden tegen.
Dit blijft etteren, tot in de kabinetsformatie. En daarna. Dom en het zoveelste affront van politici richting kiezers. Die hebben echt wel andere zorgen dan Gaza.
Paul Verburgt