Aan de universiteiten is de rust nog lang niet teruggekeerd. De brief van de rectores magnifici van begin juni gooide zoals te verwachten geen olie op de golven, maar op het vuur. Hoezo de banden met de Israëlische universiteiten niet doorsnijden? Die instituten worden stuk voor stuk ingezet om het Palestijnse volk uit te moorden, aldus de boze reactie. De banden met Palestijnse universiteiten koesteren, zoals de rectoren beweren? Hoe dan? Die instellingen zijn door de zionisten allemaal kapotgeschoten.

Trouwens, waar bemoeien die bestuurders zich mee? Er waren toch ethische commissies aan het werk gezet om alle internationale relaties te toetsen. Die moet je niet voor de voeten lopen. Ach, zeiden anderen weer, die commissies zijn window dressing. Je moet geen energie steken in overleg met universiteitsbestuurders. En voor wie het niet begreep, was er een plaatje van een brandende overlegtafel. Sfeertje!

Open brieven

Het leverde schitterende brieven op – open brieven uiteraard, want wetenschappers doen niets liever dan publiceren – met een hoog gehalte aan ‘overtuigend wetenschappelijk bewijs’ en een diep doorleefde morele superioriteit. Wie zich kon beroemen op een wetenschappelijke prijs, zette die onder zijn/haar handtekening. Alsof de toekenning van de Spinozaprijs voor sterrenkundig onderzoek ook de private kijk op Palestina een hoger gewicht geeft.

Feiten doen er niet erg toe. De historie van de totstandkoming van Israël, de Nakba, de herkomst van de meeste Joden in Israël, het multiraciale karakter van het land, de democratie aldaar en de vrije status van lhbti’ers. Het wordt verdraaid of verzwegen.

Er worden aantallen slachtoffers genoemd die de Gazaanse ‘autoriteiten’ nog niet eens voor hun rekening durven te nemen. Het onuitroeibare verlangen van Hamas (en anderen) om Israël van de aardbodem te laten verdwijnen, blijft onbesproken. De voortdurende schending van de mensenrechten van de Gazanen, de theocratische dictatuur, de uitbuiting door de Hamasleiders, het misbruik van burgers als menselijk schild tegen het Israëlische leger, geen woord erover.

De blikvernauwing gaat zo ver dat de open-brievenschrijvers het schandalige gedrag van de demonstranten in ons land goedpraten. Een paar kapotte stoelen en wat graffiti op de muur: waar maak je je druk over, moet je eens in Gaza komen!

Scholars for Palestine

Een mooi voorbeeld van deze redeneertrant vinden we in de Open Letter From University Staff Across The Netherlands van medio mei dit jaar. Het is niet wat je noemt een schotschrift, je moet er echt even voor gaan zitten, maar dan heb je het hele narratief van actievoerend Hoger Onderwijs wel te pakken.

Van deze brief bestaan enkele varianten, brieven die elders zijn geformuleerd, Leiden, Groningen en Rotterdam bijvoorbeeld. Ze vertonen grote overlap en zijn vaak ook door honderden wetenschappers medeondertekend.

Wie is wie?

Interessanter dan de tekst, zijn de opstellers van de brieven. Wie leiden de acties, wie organiseert de boel? Je komt er niet achter. Zoals de activisten in hun encampments gemaskerd rondlopen, zo anoniem zijn de schrijftafelactivisten.

De Open Letter waarnaar ik zojuist verwees, is ondertekend door 13 op het oog indrukwekkende organisaties. Leidend lijkt te zijn Dutch Scholars For Palestine, de rest heeft van haar afgeleide namen zoals Leiden Scholars for Palestine en Radboud Staff for Palestine.

Ik heb voor u geprobeerd wat organisatorische en financiële gegevens en vooral de namen van leidslieden te achterhalen, maar het was verloren moeite. Groningen, Wageningen, Maastricht, Eindhoven, ze bestaan alleen in naam, onder die open brief welteverstaan. Anderen houden het bij een schamel Instagram-paginaatje, zo dynamisch als stilstaand water.

De moederorganisatie, Dutch Scholars For Palestine, heeft wel een site, maar daarin ontbreekt elke verwijzing naar personen (en hun financiers).

Nuttige idioten

Tegenover deze anonimiteit staan de honderden handtekeningen, met naam en toenaam, van de wetenschappers die de open brief ondersteunen (of een van de varianten die van deze brief zijn gemaakt). Ik weet niet wat u zou doen, maar ik zou nooit mijn handtekening zetten onder een brief zonder afzender. Zij wel. Zo intelligent als ze (vast) zijn, zo volgzaam zijn ze hier, het risico nemend dat ze als ‘nuttige idioten’ ingezet kunnen worden.

Ik heb de moeite genomen om van vele tientallen personen na te gaan wat voor leer- of onderzoeksgebied ze bestrijken. Random, dus de eerste 125 ondertekenaars van de hoofdbrief, in de veronderstelling dat zij zich het meest bij de Palestina-acties betrokken voelen en vervolgens handpicked uit de lange lijst erna. En diversen uit de bastaardbrieven.

Een hele klus, want hoewel wetenschappers geacht worden hun gegevens op de site van hun universiteit te vermelden, gebeurt dat niet steeds even zorgvuldig of specifiek.

Geesteswetenschappen en sociale wetenschappen

Wat opviel is dat het om gemiddeld jonge mensen gaat, dertigers, veertigers. Geboorteplaatsen worden niet vermeld, maar de lijst is even kleurrijk als de namen.

Wat verder opviel, is dat er eigenlijk maar twee wetenschapsdomeinen zijn waarop de overgrote meerderheid van de ondertekenaars werken: geesteswetenschappen en sociale wetenschappen. Dat had u wellicht al vermoed, nou ik heb het even geverifieerd.

Een paar juristen, een enkele medicus of architect, beleidsmedewerkers (die – je verwacht het niet – anoniem wensten te blijven) en wat pensionado’s of alumni. Studenten niet, want die moeten zich voor hun support elders vervoegen (het blijft een standenmaatschappij, het Hoger Onderwijs).

De tijdgeest is aan de wetenschappers die ik onderzocht, niet voorbijgegaan. Gender, intersectionaliteit, discriminatie, inclusiviteit, slavernij, armoede door kapitalisme, kolonisatie, migratie, communicatie, queermedia, islam, klimaat, sustainable development, u begrijpt me wel. Naast minder modieuze onderwerpen als literatuur en fonologie.

Er valt veel te klagen in het hoger onderwijs, maar dat ze in een keurslijf worden gedwongen en allerhande saaie onderwerpen moeten bestuderen, is niet de werkelijkheid die ik aantrof. En aan waardering geen tekort, de ene na de andere prijs blijkt door de wetenschappers te zijn binnengehaald.

Harde kern

Tel ik alles op en sluit ik mijn ogen voor de dubbele handtekeningen, dan praten we hierover zo’n kleine 2000 supporters voor Free Palestina.

Dat is meer dan ik dacht en meer ook dan de universitaire autoriteiten deden voorkomen, want die hadden het steeds over kleine groepen.

Misschien hadden ze daarbij het oog op de keiharde kernen die op een beperkt aantal universiteiten onlust en ongerief veroorzaken. Den Haag, Rotterdam, Maastricht, Nijmegen en vooral Amsterdam. Van vernielingen tot vechtpartijen, van intimidatie tot Jodenjacht.

Dat gedrag is verbijsterend. Deze week bijvoorbeeld nog in Amsterdam – het staat op een filmpje dat dankzij internet nooit meer van de aardbodem zal verdwijnen – waar de burgemeester van gemaskerde activisten toestemming (!) krijgt om het door hen bezette terrein op te gaan om met hen te onderhandelen. Ze werd afgebekt door een ongemaskerde man die haar in een soort nieuw-Nederlands toevoegde dat ze niet ‘op hem moest schreeuwen’.

Halsema gaf geen krimp, riep de man tot de orde, weigerde in gesprek te gaan met een als bandiet verklede persoon en riep daarna de ME op.

Medeschuldig

Dit handjevol tuig – we hebben beelden van studenten die straatstenen loswrikken om de politie te bekogelen en we hebben scènes van demonstranten die met elkaar oefenen hoe ze de ME gaan tegenhouden – wordt door de ondertekenaars van de Open Letters de hand boven het hoofd gehouden.

Ze zijn daarmee even onaangenaam en schuldig als het gajes op straat. Sommigen associëren zich er openlijk mee en laten Palestijnse oproerkraaiers toespraken houden. Zoals Mohammed Khatib, kopman van Samidoun, die uit diverse Europese landen is gezet vanwege zijn banden met terreurorganisaties. Bij ons ten tonele gevoerd en bewierookt door Dr. Harry G. Pettit, universitair docent aan de Radboud. Deze man is afkomstig uit het VK, heeft onderzoek gedaan naar de nadelige effecten van het kapitalisme in Egypte en Libanon en vindt Nederland dat zijn prima salaris betaalt, een politiestaat.

Geen medeondertekenaar die afstand neemt van meneer Pettit.

Waarom zwijgt de meerderheid?

Moeten we schrikken van die 2000 supporters zonder zelfreflectie? Ja, want het zijn er veel. Tegelijkertijd werken er 67000 mensen aan de universiteiten, van wie grofweg 38000 wetenschapper is. Percentueel een gering aandeel, verspreid bovendien over 13 instellingen en vele locaties.

Wie zwijgt, geeft het podium aan gewelddadige demonstranten, aan lege hulzen als Dutch Scholars for Palestine en aan figuren als Pettit. Op dat podium springen regelmatig types met een hoog Koot-en-Bie gehalte zoals professor Sarah Bracke met haar brandende overlegtafel en Dr. Martijn Dekker, de held die het voor elkaar kreeg om met een Arafat-sjaal om zijn nek een punkconcert bij te wonen, foto erbij, V-teken. Daar wil je toch niet mee geassocieerd worden als serieuze wetenschapper.

Wie zwijgt, ziet kennelijk geen reden om zelf de academische vrijheid te verdedigen en laat dat liever over aan wankelmoedige universiteitsbestuurders, aan burgemeesters die louter vanwege de openbare orde in beweging komen (àls ze al in beweging komen) en aan de politie die zo langzamerhand wel klaar is met demonstranten, of het nou XR of Palestina betreft.

Inmiddels wil zelfs de Tweede Kamer al maatregelen nemen zoals het uitzetten van veroordeelde buitenlandse studenten.

Dat laat je je toch niet gebeuren?

Kortom, of de zwijgende meerderheid van wetenschappers even de neus uit de boeken wil halen en van zich wil laten horen.

Het is hoog tijd.

Paul Verburgt