Waar staan onze bestuurders een half jaar na de pogrom van 7 oktober? We maakten een rondje langs de velden.

Door de gangen van universiteiten marcheren regelmatig pro-Palestinademonstranten die met vlaggen en borden in de hand from the river to the sea scanderen. Ze bezetten aula’s en kantines. Joodse (en andere) studenten klagen over intimidatie en onveiligheid. De besturen doen niets.

In tientallen stationshallen worden sit-ins gehouden om de Palestijnse zaak te steunen, met veel vlagvertoon, leuzen en keffiyeh-sjaals. Joodse (en andere) reizigers voelen zich bedreigd. Geen bestuurder die wat doet, niet van de NS en niet van ProRail. Een enkele boa probeert wel eens wat, vruchteloos want aan zijn lot overgelaten.

In allerlei steden demonstreren mensen voor Palestina. Vaak lopen er mannen bij verkleed als terrorist, met gezicht bedekkende sjaals. Dat is verboden, maar geen agent die er wat van zegt. Kennelijk willen de verantwoordelijke burgemeesters geen herrie.

Antisemitismeverklaring

De Tweede Kamer geeft met grote meerderheid een verklaring af waarin stelling wordt genomen tegen het oplaaiende antisemitisme. Maar geen maatregel wordt getroffen: de parlementariërs volstaan met de bête oproep aan de burger: “Kunnen we op jou rekenen?”

Op wie je in elk geval niet hoeft te rekenen, zijn twee senatoren, Gaby Perin van Volt en Farah Karimi van GroenLinks, beter bekend als de oud-directeur van Oxfam, de organisatie die zich driftig roert over Gaza. Beide dames vertonen zich in de vergaderzaal met een keffiyeh-sjaal. Veel duidelijker kun je niet zijn. Hun partijleiders accepteren het; preciezer ze waren van deze actie op de hoogte toen ze de antisemitismeverklaring ondertekenden.

GroenLinks/PvdA

In de achterban van GroenLinks zijn velen de Palestijnse zaak met hart en ziel toegedaan. Heel fijnzinnig gaat het er vaak niet aan toe. De voormalige voorzitter van DWARS, Sabine Scharwachter, twittert zich een ongeluk en roemt daarbij onder meer het handvest van Hamas. From the river? Niets mis mee, aldus mevrouw. En zo verder. Timmermans? Die zwijgt waar royement op zijn plaats zou zijn.

Veel beter gaat het er op het partijcongres van GroenLinks op 20 april niet toe. GL’ers, velen met Arafat-sjaals verdringen zich voor het podium en staan ze er eenmaal op dan laten ze zich door de congresleiding niets gezeggen. Bij een komt het zelfs tot een handgemeen met de discussieleidster. Een motie die Israël wegzet als een racistische apartheidsstaat, haalt het niet, maar 40% steunt haar wel.

Je zou denken dat Timmermans blij is dat hij met de schrik vrijkomt, maar even later gooit hij toch weer olie op het vuur door te verklaren dat in Gaza het hongerwapen wordt ingezet tegen kinderen. Hij noemt de dader niet, hoeft ook niet, want iedereen in de zaal begrijpt dat hij het over Israël heeft. En zo blaast de leider van de een na grootste partij in ons land impliciet het bloedsprookje nieuw leven in.

Lenny Kuhr

Een optreden van Lenny Kuhr die – ik wist het niet eens – joodse wortels heeft, wordt verstoord door schreeuwende Palestina-supporters. Ze heeft een kleinzoon in het Israëlische leger en heeft kort na 7 oktober gezegd dat Israël zich mag verdedigen tegen Hamas. En dan gaan ze achter je aan. Naderhand voorzien van een pseudo wetenschappelijk sausje: de luidruchtig actievoerster, Asha ten Broeke, legt in haar tweewekelijkse column in de Volkskrant uit dat ‘er geen recht op ongestoorde concerten’ bestaat. De hoofdredactie zwijgt. Kuhr stopt voorlopig met optreden omdat ze zich niet meer veilig voelt.

In Leiden krijgt de actie tegen Kuhr een verbijsterende follow up. Het ‘maatschappelijk geëngageerde theater’ De Generator maakt bekend geen artiesten meer te boeken die vóór Israël zijn. Dat komt praktisch neer op de uitsluiting van joodse kunstenaars. De belangrijkste sponsor van dit volledig door subsidies in de lucht gehouden noodlijdende podium, wethouder Yvonne van Delft van GroenLinks, laat weten geen bezwaren te hebben tegen deze antisemitische actie.

Wetsovertreding

In Duitsland is de slogan from the river verboden. Ons parlement komt niet verder dan een magere en consequentieloze motie waartegen ook nog eens 50 van de 150 Kamerleden stemmen. Ook het extremistische Samidoun dat Hamas en geweld verheerlijkt, wordt anders dan in Duitsland niet verboden. Het kabinet – demissionair, maar op vele vlakken actiever dan ooit – bevestigt dat deze week in een brief aan de Kamer. Die brief, 19 pagina’s lang en ondertekend door maar liefst acht bewindslieden, bevat een overzicht van alle maatregelen die zijn genomen om antisemitisme tegen te gaan. Oude maatregelen, want het kabinet komt met niets nieuws.

Als in een beruchte moskee omstandig wordt betoogd dat het de plicht van moslims is joden te haten, roept een enkele bestuurder foei, maar doet verder niemand wat.

Als elders ter afsluiting van de ramadan een massale gebedsbijeenkomst op straat wordt gehouden, grijpt niemand in. Hier wordt niet alleen de wet overtreden, maar vooral getoond dat orthodoxe moslims de hegemonie in de openbare ruimte claimen. De autoriteiten zwijgen, politieagenten (sorry: politiemannen) schenken gedienstig en verbindend koffie.

Ambtenaren

Rijksambtenaren, met name van Buitenlandse Zaken, voeren actie voor Palestina en verkondigen niet van plan te zijn ‘extreemrechtse ministers’ te dienen. Het kabinet mompelt wat over vrijheid van meningsuiting en zegt in gesprek te gaan, maar neemt geen maatregelen.

Het college van B&W van Amsterdam: van hetzelfde laken een pak. Een hoge ambtenaar, het voormalige GL-Kamerlid Dibi, wordt niet gecorrigeerd als hij openlijk actievoert voor Palestina. En het college zelf kondigt aan de grenzen van de wet te zullen opzoeken als er een ‘extreemrechts kabinet’ komt. Geen bestuurder in Den Haag die ook maar iets van zich laat horen.

Hoofddoek

Burgemeester Marcouch van Arnhem besluit in december 2023 de hoofddoek voor zijn boa’s erdoorheen te jassen. Tegen de wens van de Kamer in. Kennelijk voelt hij rugwind nu de pro-Palestijnse beweging vleugels heeft gekregen en strijdbare moslims en ‘witte’ geestverwanten zich laten horen. Marcouch is een islamist en Arnhem zijn proeftuin.

In korte tijd volgt een aantal collega’s, de meesten van dezelfde politieke kleur, GL/PvdA: Utrecht, Haarlem, Rotterdam, Groningen, Tilburg en Den Haag. En uiteraard Amsterdam waar de burgemeester de hoofddoek vergelijkt met een baard voor mannen en aldus een nieuw level van wegpraten en verdoezelen bereikt.

De minister van Justitie meldt met de VNG  in gesprek te zullen gaan, een gesprek waarin ze wordt afgepoeierd. De Kamer die zich indertijd onomwonden tegen de hoofddoek uitsprak, houdt zijn mond. Tot zover Den Haag.

Dodenherdenking

Ondertussen maakt Amsterdam zich op de Nationale Dodenherdenking. De burgemeester vreest ongeregeldheden, van pro-Palestijnse actievoerders zoals rapper Appa die zijn 80.000 volgers heeft opgeroepen de herdenking met geschreeuw en lawaai te verstoren. Anders dan bij de opening van het Holocaust Museum in maart waar Halsema  demonstranten weloverwogen binnen hoor- en zichtafstand toeliet en joden blootstelde aan dreigementen, gaat ze nu alles afgrendelen. Beter laat dan nooit, maar waarom ze zich na het echec van maart niet terugtrekt als spreker, is een raadsel.

Geen raadsel is hoe het elders in Amsterdam zal gaan. De lokale versie van de dodenherdenking is uitdrukkelijk ook bedoeld om de ‘genocide’ in Gaza te gedenken. Met dank aan het organiserende comité, onder leiding van GroenLinks-coryfee Andrée van Es. Burgemeester noch het Nationaal Comité tekenen bezwaar aan.

Iran

De ongekende rechtstreekse aanval van Iran op Israël wordt door brigadegeneraal Bouwmeester bij de NPO afgedaan als een luchtshow, een geweldig staaltje tactiek om zowel je gezicht te redden als een regionale oorlog te voorkomen. Iran! De schurkenstaat die de eliminatie van ‘de kleine satan’, Israël, nastreeft en waar de bevolking onder de meest afschuwelijke terreur leeft. De generaal vindt het klasse en de talkshowhosts zwijgen. Hoe het mogelijk is dat raketten en drones  als ze door Rusland worden afgeschoten, Oekraïne met de ondergang bedreigen, maar voor Israël gevaarloos zijn als ze door Iran worden afgevuurd. Geen woord.

Het verbaast niet. De NPO is de Palestijnse zaak devoot toegedaan, zendt elk journaal tranentrekkende reportages over Gaza uit, citeert zonder terughoudendheid de ‘autoriteiten’ (= Hamas) en voert deskundigen ten tonele die erg partijdig zijn, soms verbonden aan pro-Palestijnse lobbyclubs, zonder dit te vermelden. Hamas kan zich geen betere megafoon in ons land wensen dan de NPO.

Het spreekt dat geen enkele toezichthouder of andere autoriteit de NPO tot de orde roept. Ze zitten allemaal in hetzelfde vaarwater.

Koranverbranding

Als er dan een keer wat door onze autoriteiten wordt ondernomen, is het zo tenenkrommend laf en buiten de orde, dat je zou hebben gewild dat ze de armen over elkaar hadden gehouden. De minister van Buitenlandse Zaken wil koranverbrandingen als vorm van demonstratie verbieden want het zou de levens van ons ambassadepersoneel in islamitische landen in gevaar brengen. De minister van Justitie is tegen want vindt dat een inbreuk op het recht van demonstratie, hoe smakeloos ze dit soort acties ook vindt. Gelukkig is daar de trukendoos van het Gezag: we vragen een onderzoek aan bij deskundigen van het ministerie van Justitie. Hoppa, geparkeerd.

Niet in Arnhem natuurlijk, waar de burgemeester druk doende is een kalifaatje op te tuigen. Nadat hij de habituele en hoogst irritante koranverbrander Wagensveld al een verbiedsgebod (geheel Arnhem omvattende, wat dus neerkomt op een middeleeuwse verbanning), is hij gaan grasduinen in de lokale regelgeving. Misschien kan hij zijn eigen koranverbrandingsverbod regelen, bijvoorbeeld door vuurtjes in de openbare ruimte te verbieden. Terwijl ze bij Justitie ijverig studeren, creëert Marcouch zijn eigen feiten. Doet de minister iets? De vraag stellen …

Zwijgen en wegkijken

Zie hier onze bestuurders na de pogrom van 7 oktober. De mensen die je nodig hebt als joden worden bedreigd, als de samenleving wordt geïntimideerd, als de wet wordt overtreden. Mensen die de geschiedenis van ons land kennen, de dubieuze rol van de autoriteiten bij de Jodenvervolging kennen. Mensen die er alles aan gelegen is om herhaling te voorkomen, zelfs maar de schijn van het begin van herhaling. Mensen die 7 oktober durven te duiden voor wat ze is: een pogrom. Die Hamas noemen wat het is: een terreurorganisatie, geen verzetsbeweging. Die spreken van terroristen en niet van militanten. Die Israël waarderen voor wat het is: een democratie en geen koloniserende macht. Die leugens van feiten onderscheiden en dus niet praten over genocide en honger als wapen.

Maar nee. Onze bestuurders zwijgen, duiken, kijken weg en bewegen mee.

Morgen weer een dag. En anders na morgen.

Paul Verburgt